مقعد در واقع قسمتی از روده بزرگ می‌باشد که به صورت خروجی در قسمت انتهایی دستگاه گوارش قرار دارد و وظیفه خروج مدفوع از بدن را بر عهده دارد. (در علم طب با نام پزشکی آنوس نیز شناخته می‌شود)
 مقعد توسط خط آنورکتال از روده بزرگ جدا می‌شود.
 در ادامه این مقاله به آشنایی با موضوعات زیر می‌پردازیم:

• عملکرد و ساختار مقعد
  
• عکس مقعد سالم و ناسالم
  
• انواع بیماری های مقعدی
  
• نحوه تشخیص و درمان بیماری ها
  

عملکرد و ساختار مقعدخوراکی که در هر وعده غذایی میل می کنید، سفر جالبی را در داخل بدنتان طی می کند تا از آن خارج شود. خوردن و بلعیدن خوراکی به وسیله دهان و دفع آن از طریق مقعد انجام می شود.
 مقعد از طریق کانال باریکی به نام رکتوم که طولی معادل ۷٫۶۰ سانتی متر دارد، به روده بزرگ متصل می شود و بخش انتهایی دستگاه گوارش را تشکیل میدهد.

• وظیفه ی رکتوم در بدن انسان تحویل گرفتن مدفوع از روده بزرگ و بردن آن به آنوس جهت دفع می باشد. روکش فوقانی مقعد وظیفه شناسایی رکتوم و محافظت از آنوس در برابر آن را بر عهده دارد.
  

کانال آنوس طولی معادل ۵٫۰۸ سانتی متر دارد که از ماهیچه های انتهایی لگن و دو اسفنکتر مقعد (داخلی و خارجی) تشکیل شده است.
 آنوس توسط ماهیچه های اسفنکتر احاطه شده است که در کنترل مدفوع نقش مهمی ایفا می کند.
 اسفنکتر یکی از بافت های بسیار مهم در کانال آنوس است.

• اگر بخواهیم توضیحی مختصری داشته باشیم از اینکه ” اسفنکتر چیست ؟ و چگونه عمل می کند؟” می توان اینگونه بیان کرد: در محل خروجی مدفوع از بدن (آنوس)، عضلات حلقوی وجود دارند که به آنها اصطلاحا “اسفنکتر” (sphincter) گفته می‌شود. اسفنکترها به عنوان دریچه عمل می کنند. آنوس دارای دو نوع اسفنکتر sphincter خارجی و داخلی می باشد.
  

عکس مقعد سالم و ناسالم
مقعد سالم، به مقعدی گفته می شود که هم از نظر عملکرد درست عمل کند و هم ظاهر سالمی داشته باشد. در تصاویر زیر نمونه هایی از آنوس سالم و طبیعی را می بینیم.
انواع بیماری‌های مقعدیاگر شکل آنوس از حالت طبیعی خود (عکس های بالا) خارج شده و یا دچار هر یک از عارضه های زیر شود، ناسالم به شمار می آید و نیازمند درمان است. بیماری های آنوس که از آنها با نام بیماری های نشیمنگاهی نیز یاد می شود، عبارتند از:
خارش و سوزشزمانی که آنوس یا بافت اطراف آن دچار حساسیت شود، ممکن است بیمار دچار سوزش یا خارش شود. در این موارد می تواند استفاده از داروهای آنتی هیستامین مانند هیدروکسی زینک کمک کند. البته در این مورد حتما با یک متخصص مشاوره کنید. از دیگر روش های درمان سوزش آنوس می توان به داروهای کوتاه مدت مانند پمادهای موضعی به شکل کورتیکواستروئید ملایم و هیدروکورتیزون اشاره کرد.
 در موارد حاد، پس از مراجعه به پزشک معالج از داروهای استروئیدی نیز می توانید استفاده کنید.
 
فیستول
اغلب کسانی که تجربه آبسه مقعدی را داشته اند، دچار فیستول مقعدی نیز می شوند. البته بدون آبسه نیز ممکن است که فیستول بوجود بیاید. فیستول آنوس در واقع یک محفظه ی چرکی و عفونی است که در نزدیک آنوس ایجاد می شود. امروزه روش های مختلفی برای درمان فیستول مقعدی وجود دارد که از جمله بهترین آنها می توان به لیزر اشاره کرد.
زگیل مقعدیکی از انواع زگیل تناسلی، زگیل مقعد می باشد. این زگیل ها معمولا در اثر روابط جنسی مقعدی ایجاد شده و گسترش پیدا می کنند. یکی دیگر از اصلی ترین دلایل بوجود آمدن زگیل تناسلی فعالیت ویروس اچ‌پی‌وی (HPV) یا پاپیلوم انسانی در ناحیه آنوس می باشد. جهت درمان زگیل آنوس حتما با یک متخصص مشورت کنید.
 
خونریزی مقعدی
خروج هر نوع خونریزی از قبیل لکه، قطره و خونریزی کامل زیر مجموعه ای از اثرات خونریزی مقعد هستند که معمولا زمان خروج مدفوع یا روی دستمال آن را مشاهده می کنید. از علل خونریزی آنوس می توان به شقاق مقعد، یبوست مزمن ، مدفوع سفت ، بواسیر یا سرطان مقعد اشاره کرد.