تربیت نسل مهدی باور از جمله دغدغههای والدین ولایتمدار در جایگاه متولیان اصلی تربیت است. در سده حاضر، والدین برای تربیت معنوی فرزندان خود با چالشهای جدی روبهرو هستند ؛چرا كه دشمنان اسلام برای تخریب فرهنگ انتظار در منظر نسل جدید، از هیچ تلاشی فروگذار نكردهاند.
مادران، باید با به كارگیری اصول و شیوههای صحیح تربیت ولایی و شكوفایی فطرت، درصدد تقویت عواطف و احساسات فرزندان خود درباره امام زمانشان باشند؛ چرا كه آنها در درون خود، از گرایش به سوی انسان كامل برخوردارند.
در این نوشتار مختصر، سعی بر این است كه به پارهای از ساز و كارهای تربیت مهدوی در عصر حاضر اشاره شود. اميد است اين مختصر بتواند براي همه كساني كه دغدغه تربیت نسل مهدي باور را دارند، راهگشا باشد.
در اینجا به بيان گامهايي كه مادران بايد بردارند تا توفيق تربیت نسل منتظر را بيابند، می پردازیم.
#2
گام اول: انتخاب شایسته
براساس آموزههای تربیتی دین اسلام، پدر، از اركان اساسی تربیت مهدی باور میباشد. در فرهنگ قرآنی و طبق آیه (قوا أنفسكم و أهلیكم ناراً... )[14]پدر متولی و مسئول اصلی تربیت فرزندان میباشد؛ از این رو میبینیم آن گاه كه پیامبر صل الله علیه و آله و سلم میخواهد وضعیت اسف بار تربیت دوره آخرالزمان را مطرح كند، میفرماید: «وای بر فرزندان آخرالزمان كه پدران هیچ اقدام مؤثری برای آموزش واجبات دینی به آنها انجام نمیدهند.»
با توجه به تأثیر پدر در تربیت فرزند، مادرانی كه طالب تربیت یك نسل مهدی باور هستند، باید هنگام انتخاب همسر، به این مسئولیت تربیتی توجه داشته باشند و فردی را برگزینند كه ولایتمدار و از خانواده ای اصیل باشد كه عشق و محبت به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در او نهادینه شده باشد؛ زیرا پدری كه خود برخوردار از عشق و محبت به امام زمانش نباشد، نميتواند در ايفاي رسالت تربیت نسل مهدي باور توفيقي داشته باشد از سوی دیگر، تقيد پدر در رعايت حلال و حرام الهي ـ به ويژه تقيد به تهيه روزي حلال براي خانواده ـ در ديندار كردن فرزندان و تربیت نسل ولايي، فوق العاده مؤثر است.
بدین سبب، اولين گام براي تربیت نسل ولايي، انتخاب همسري ولايتمدار است كه در آينده بتواند پدري موفق در تربیت نسل ولايي باشد.
براساس آموزههای تربیتی دین اسلام، پدر، از اركان اساسی تربیت مهدی باور میباشد. در فرهنگ قرآنی و طبق آیه (قوا أنفسكم و أهلیكم ناراً... )[14]پدر متولی و مسئول اصلی تربیت فرزندان میباشد؛ از این رو میبینیم آن گاه كه پیامبر صل الله علیه و آله و سلم میخواهد وضعیت اسف بار تربیت دوره آخرالزمان را مطرح كند، میفرماید: «وای بر فرزندان آخرالزمان كه پدران هیچ اقدام مؤثری برای آموزش واجبات دینی به آنها انجام نمیدهند.»
با توجه به تأثیر پدر در تربیت فرزند، مادرانی كه طالب تربیت یك نسل مهدی باور هستند، باید هنگام انتخاب همسر، به این مسئولیت تربیتی توجه داشته باشند و فردی را برگزینند كه ولایتمدار و از خانواده ای اصیل باشد كه عشق و محبت به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در او نهادینه شده باشد؛ زیرا پدری كه خود برخوردار از عشق و محبت به امام زمانش نباشد، نميتواند در ايفاي رسالت تربیت نسل مهدي باور توفيقي داشته باشد از سوی دیگر، تقيد پدر در رعايت حلال و حرام الهي ـ به ويژه تقيد به تهيه روزي حلال براي خانواده ـ در ديندار كردن فرزندان و تربیت نسل ولايي، فوق العاده مؤثر است.
بدین سبب، اولين گام براي تربیت نسل ولايي، انتخاب همسري ولايتمدار است كه در آينده بتواند پدري موفق در تربیت نسل ولايي باشد.
كارشناس روانشناسي فيروز
#3
الهی به امید تو
گام دوم: توجه به آموزههای دینی هنگام انعقاد نطفه
زندگی یك موجود جاندار از لحظه لقاح آغاز میشود. از همین لحظه است كه مرد و زن، عنوان پدر و مادر یافته و ایفای نقش حساس و جدیدی را بر عهده میگیرند. اين دوره نه ماهه در حيات آدمى، بسیار مهم و تعیین كننده است. هر گونه كوتاهی والدین ـ به ویژه مادر ـ گاهی عواقبی غیرقابل جبران دارد.
حالت هیجانی و عاطفی در لحظه انعقاد نطفه، رؤیاها و خیال پردازیهای مادری در جنین تأثیر مستقیم دارد.
براساس آموزههاي دينى، یكی از مراحلی كه میتواند در تكوين شخصیت دینی و ولایی فرزندان مؤثر باشد، مرحله انعقاد نطفه است؛ از اين رو در شرع دستورهاي زيادي براي اين مرحله صادر شده است كه توجه به آنها ميتواند گامي مؤثر براي تربیت نسل ولايي باشد.
انتخاب زمان و شرایط روحی و روانی مناسب و توجه به خدا هنگام انعقاد نطفه، از دستوراتی است كه وارد شده است؛ از این رو جا دارد پدران و مادران، در اين باره مطالعه و بررسي كنند و با توجه به اين آموزههاي دينى، به انعقاد نطفه فرزند خود اقدام نمایند
روایاتی كه تأكید میكند هنگام خستگی زیاد یا در ساعات اولیه شب و با شكم پر، آمیزش انجام نگیرد. همچنین ذكر مكروهات و مستحبات زیادی كه در روایات برای آمیزش وارد شده است، همه دلالت بر اهمیت و نقش این لحظه در حیات مادی و معنوی فرد دارد.
گام دوم: توجه به آموزههای دینی هنگام انعقاد نطفه
زندگی یك موجود جاندار از لحظه لقاح آغاز میشود. از همین لحظه است كه مرد و زن، عنوان پدر و مادر یافته و ایفای نقش حساس و جدیدی را بر عهده میگیرند. اين دوره نه ماهه در حيات آدمى، بسیار مهم و تعیین كننده است. هر گونه كوتاهی والدین ـ به ویژه مادر ـ گاهی عواقبی غیرقابل جبران دارد.
حالت هیجانی و عاطفی در لحظه انعقاد نطفه، رؤیاها و خیال پردازیهای مادری در جنین تأثیر مستقیم دارد.
براساس آموزههاي دينى، یكی از مراحلی كه میتواند در تكوين شخصیت دینی و ولایی فرزندان مؤثر باشد، مرحله انعقاد نطفه است؛ از اين رو در شرع دستورهاي زيادي براي اين مرحله صادر شده است كه توجه به آنها ميتواند گامي مؤثر براي تربیت نسل ولايي باشد.
انتخاب زمان و شرایط روحی و روانی مناسب و توجه به خدا هنگام انعقاد نطفه، از دستوراتی است كه وارد شده است؛ از این رو جا دارد پدران و مادران، در اين باره مطالعه و بررسي كنند و با توجه به اين آموزههاي دينى، به انعقاد نطفه فرزند خود اقدام نمایند
روایاتی كه تأكید میكند هنگام خستگی زیاد یا در ساعات اولیه شب و با شكم پر، آمیزش انجام نگیرد. همچنین ذكر مكروهات و مستحبات زیادی كه در روایات برای آمیزش وارد شده است، همه دلالت بر اهمیت و نقش این لحظه در حیات مادی و معنوی فرد دارد.
كارشناس روانشناسي فيروز
#4
گام سوم: رعایتهای دوران بارداری
يكي ديگر از مقاطع و مراحل تأثيرگذار در تربیت نسل مهدي باور، دوران بارداری مادر است.
همه حالات و رفتار و حتی خطورات فكری مادر در فرزند، تأثیرگذار است. مادری كه خود علقه عاطفی و فكری با مولای خود امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف داشته و این علقه، نمود عملی در زندگی او دارد، قطعاً این عاطفه را به فرزند هم منتقل خواهد كرد.
تجربه نشان میدهد خواندن دعاهایی كه تقویت كننده ارتباط با امامان معصوم علیهم السلام است، ميتواند در تربیت نسل مهدي باور مؤثر باشد. اگر در آموزههاي دينى، بر خواندن دعاها و زیاراتی چون زیارت جامعه كبیره، زیارت عاشورا، دعای عهد و دعای فرج تأكید شده است، بدین سبب است كه ارتباط مستدام مادر با اين مضامين، به طور مستقيم در جنين تأثیرگذار است و نسلي عاشق ولايت را ميپروراند.]
روانشناسان بر این باورند كه حالات روانی و هیجانی و حتی فعالیتهای جسمانی مادر در شخصیت كودك تأثیر دارد.تراوش هورمونهایی كه در شرایط فشارهای هیجانی یا روانی صورت میگیرد، از طریق جفت، بر جنین تأثیر میگذارد.
ذكر و ياد حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف توسط مادر باردار و نيز انجام عباراتي در اين باره ميتواند در تربیت نسل منتظر مؤثر باشد. علاوه بر آنچه ذكر شد، ارتزاق مادر از لقمه حلال در طول بارداري از مسائل مؤثر در تربیت نسل ديندار و ولايي است.
يكي ديگر از مقاطع و مراحل تأثيرگذار در تربیت نسل مهدي باور، دوران بارداری مادر است.
همه حالات و رفتار و حتی خطورات فكری مادر در فرزند، تأثیرگذار است. مادری كه خود علقه عاطفی و فكری با مولای خود امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف داشته و این علقه، نمود عملی در زندگی او دارد، قطعاً این عاطفه را به فرزند هم منتقل خواهد كرد.
تجربه نشان میدهد خواندن دعاهایی كه تقویت كننده ارتباط با امامان معصوم علیهم السلام است، ميتواند در تربیت نسل مهدي باور مؤثر باشد. اگر در آموزههاي دينى، بر خواندن دعاها و زیاراتی چون زیارت جامعه كبیره، زیارت عاشورا، دعای عهد و دعای فرج تأكید شده است، بدین سبب است كه ارتباط مستدام مادر با اين مضامين، به طور مستقيم در جنين تأثیرگذار است و نسلي عاشق ولايت را ميپروراند.]
روانشناسان بر این باورند كه حالات روانی و هیجانی و حتی فعالیتهای جسمانی مادر در شخصیت كودك تأثیر دارد.تراوش هورمونهایی كه در شرایط فشارهای هیجانی یا روانی صورت میگیرد، از طریق جفت، بر جنین تأثیر میگذارد.
ذكر و ياد حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف توسط مادر باردار و نيز انجام عباراتي در اين باره ميتواند در تربیت نسل منتظر مؤثر باشد. علاوه بر آنچه ذكر شد، ارتزاق مادر از لقمه حلال در طول بارداري از مسائل مؤثر در تربیت نسل ديندار و ولايي است.
#5
گام چهارم: تحنیك
آنچه از مضامین روایی فهمیده میشود، این است كه برخی مسائل ممكن است در نظر ما كوچك باشد؛ ولی اثرات بزرگی در سرنوشت و شاكله دینی انسان داشته باشد؛ از جمله این مسائل كه در دین، مورد تأكید قرار گرفته، مسئله تحنیك يا باز كردن كام نوزاد هنگام تولد است. این كه كام نوزاد با چه چیز باز شود، در علايق و گرايشهاي او در بزرگي تأثیرگذار است.
آنچه از مضامین روایی فهمیده میشود، این است كه برخی مسائل ممكن است در نظر ما كوچك باشد؛ ولی اثرات بزرگی در سرنوشت و شاكله دینی انسان داشته باشد؛ از جمله این مسائل كه در دین، مورد تأكید قرار گرفته، مسئله تحنیك يا باز كردن كام نوزاد هنگام تولد است. این كه كام نوزاد با چه چیز باز شود، در علايق و گرايشهاي او در بزرگي تأثیرگذار است.
#6
گام پنجم: دوران شيردهى
مادرانی كه توفیق دارند از شیری كه محصول لقمه حلال است به فرزند خود بنوشانند، همچنین مادرانی كه با وضو به فرزند خود شیر میدهند و با ذكر و یاد خدا سینه بر دهان فرزند قرار میدهند، قطعاً در تربیت نسل مهدي باور و مهدي ياور توفيق بیشتري خواهند داشت..
مادر شیخ انصاری كه فرزندش، از مفاخر بزرگ عالم تشیع است وی میگوید: «من دربارة پسرم، توقع بیشتری داشتم؛ زیرا در دو سالی كه او را شیر دادم، هیچ وقت بدون وضو نبودم. حتی در نیمه شب بلند زمستان، یخ حوض را میشكستم و وضو میگرفتم، سپس بچهام را شیر میدادم. هیچ گاه بدون بسم الله سینه بر دهان فرزندم نگذاشتم.]
همچنین مادر مرحوم آیتالله مقدس اردبیلی میگوید: «هرگز لقمهای شبهه ناك نخوردم. قبل از شیر دادن، وضو میگرفتم. هرگز چشم به نامحرم نینداختم و در تربیت او كوشیدم.
همه این حكایات زیبا، بر اهمیت دوره شیردهی و تأثیر آن بر شخصیت فرزندان دلالت دارد
مادري كه شير او آميخته با ذكر و ياد حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف است و در طول شيردهى، ذكر و یاد امام زمان خود را بر دل و زبان دارد، قطعاً عشق و علاقه اش به فرزند، منتقل میشود، چرا كه تحقیقات روانشناسان حاكی از این مسئله است كه كلیه عواطف، علقهها و دلبستگیهای مادر؛ هنگام شیر دادن به فرزند هم منتقل میگردد.
مادرانی كه توفیق دارند از شیری كه محصول لقمه حلال است به فرزند خود بنوشانند، همچنین مادرانی كه با وضو به فرزند خود شیر میدهند و با ذكر و یاد خدا سینه بر دهان فرزند قرار میدهند، قطعاً در تربیت نسل مهدي باور و مهدي ياور توفيق بیشتري خواهند داشت..
مادر شیخ انصاری كه فرزندش، از مفاخر بزرگ عالم تشیع است وی میگوید: «من دربارة پسرم، توقع بیشتری داشتم؛ زیرا در دو سالی كه او را شیر دادم، هیچ وقت بدون وضو نبودم. حتی در نیمه شب بلند زمستان، یخ حوض را میشكستم و وضو میگرفتم، سپس بچهام را شیر میدادم. هیچ گاه بدون بسم الله سینه بر دهان فرزندم نگذاشتم.]
همچنین مادر مرحوم آیتالله مقدس اردبیلی میگوید: «هرگز لقمهای شبهه ناك نخوردم. قبل از شیر دادن، وضو میگرفتم. هرگز چشم به نامحرم نینداختم و در تربیت او كوشیدم.
همه این حكایات زیبا، بر اهمیت دوره شیردهی و تأثیر آن بر شخصیت فرزندان دلالت دارد
مادري كه شير او آميخته با ذكر و ياد حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف است و در طول شيردهى، ذكر و یاد امام زمان خود را بر دل و زبان دارد، قطعاً عشق و علاقه اش به فرزند، منتقل میشود، چرا كه تحقیقات روانشناسان حاكی از این مسئله است كه كلیه عواطف، علقهها و دلبستگیهای مادر؛ هنگام شیر دادن به فرزند هم منتقل میگردد.
#7
گام ششم: القای محبت به ولی خدا در دوران كودكی
در نظام تربیتی اسلام، اين نكته مورد تأكید قرار گرفته است كه دوران كودكي، دوران شكلگيري شخصيت دينى، عاطفى، عقلی و... كودك است. روايات در اين زمينه دلالت دارند كه در دوران كودكي (هفت سال اول) عنايت خاصي بر مؤانست كودك با مقولههاي مذهبي و اخلاقى است.
نظر به محدوديت قدرت درك و فهم كودك از ارزشهاي اخلاقى و به لحاظ رشد نايافتگي او از لحاظ اجتماعي، بیشترین تلاش مربیان در این مرحله، باید در جهت ایجاد رغبت، علاقه و انس در كودك به ارزشها و مفاهيم اخلاقى ـ از جمله ارتباط با ولي خدا ـ باشد؛ از این رو كلیه رفتار پدر و مادر ـ به ویژه مادر كه در این دوره، بیشترین ارتباط را با فرزند دارد ـ در شكلگیری شاكله شخصیتی فرزند مؤثر است. به تعبیر متخصصان تعلیم و تربیت، كودك، بسان یك دوربین فیلمبرداری بسیار دقیق، مشغول فیلمبرداری هوشمندانه از رفتار مادر است و مادر، بدون این كه درصدد آموزش مفاهیم به فرزند خود باشد، با رفتار و كردار خود، در حال آموزش غیررسمی به فرزند خود است.
در نظام تربیتی اسلام، اين نكته مورد تأكید قرار گرفته است كه دوران كودكي، دوران شكلگيري شخصيت دينى، عاطفى، عقلی و... كودك است. روايات در اين زمينه دلالت دارند كه در دوران كودكي (هفت سال اول) عنايت خاصي بر مؤانست كودك با مقولههاي مذهبي و اخلاقى است.
نظر به محدوديت قدرت درك و فهم كودك از ارزشهاي اخلاقى و به لحاظ رشد نايافتگي او از لحاظ اجتماعي، بیشترین تلاش مربیان در این مرحله، باید در جهت ایجاد رغبت، علاقه و انس در كودك به ارزشها و مفاهيم اخلاقى ـ از جمله ارتباط با ولي خدا ـ باشد؛ از این رو كلیه رفتار پدر و مادر ـ به ویژه مادر كه در این دوره، بیشترین ارتباط را با فرزند دارد ـ در شكلگیری شاكله شخصیتی فرزند مؤثر است. به تعبیر متخصصان تعلیم و تربیت، كودك، بسان یك دوربین فیلمبرداری بسیار دقیق، مشغول فیلمبرداری هوشمندانه از رفتار مادر است و مادر، بدون این كه درصدد آموزش مفاهیم به فرزند خود باشد، با رفتار و كردار خود، در حال آموزش غیررسمی به فرزند خود است.
كارشناس روانشناسي فيروز
#8
مادر، بايد فرصت طلايي شكل گيري شخصيت فرزند را غنيمت شمرده و پايهها و بنيانهاي اعتقادي فرزندش را با ارائه رفتارهاي برگرفته از مباني ديني و اخلاقى، تقویت نماید. او، اگر بنا دارد فرزندی مهدی باور تربیت كند، باید بداند هر چه محبت و دلباختگی و ارتباط قلبی خود او با آن حضرت بیشتر باشد و این علاقه، در رفتار وی كه فرزند، شاهد آن است، نمود عینی داشته باشد، به همان میزان میتواند این محبت را بدون آموزش رسمی به فرزند خود انتقال دهد. وقتی فرزند، عشق سرشار مادر به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را مشاهده میكند؛ وقتی مادر، فضای خانه را به یاد و ذكر حضرت عطرآگین میكند، این فضای آكنده از عشق و محبت، در ساختن شخصیتی محب و عاشق امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف مؤثر خواهد بود.مادر میتواند با رفتار سرشار از عشق و محبت به امام زمان، ايجاد اين محبت را از مراحل بسيط و عاطفى در كودك خود شروع كند و زمينه روحي و آمادگي قلبي ارتباط با امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف را در دوره كودكي براي فرزند خود فراهم نماید.
كارشناس روانشناسي فيروز
#9
والدین باید برای موفقیت در امر تربیت ولایی به این مهم توجه داشته باشند كه خود آنان، در جایگاه اولین مربی باید، واجد صفات و ویژگیهای فكری و رفتاری مشخص باشند؛ چرا كه بخش عظیمی از تربیت ولایی به حوزههای رفتاری عینی و عمل مربوط میشود. باید برنامه تربیتی مادر، متوجه ویژگیها و رفتارهای عینی و عملی مشخص، مفروض و پذیرفته شده عام باشد، تا بتواند زمینههای لازم را در فرزندان خود برای پذیرش و قبول آن صفات و ویژگیها فراهم كند.
كارشناس روانشناسي فيروز