بررسی مهریه و شرایط آن
تعریف مهریه
مهر یا صداق که به فارسی کابین گفته شده است مالی است که زن بر اثر ازدواج مالک آن می شود و مرد نیز ملزم به دادن آن به زن می شود . علت و نهاد مهر در حقوق ایران مبتنی بر سنت و مذهب است و در حقوق غربی نظیر آن یافت نمی شود . مهر بر خلاف آنچه غربیان تصور کرده اند و برای ما تعجب آور است بهای فروش زن نیست ؛ مهر مالی است از آن زن و به یک تعبیر ، هدیه ایست که شوهر به زن می دهد و خویشان زن حقی نسبت به آن ندارند. در حقوق ما برای مهریه از نظر مقدار حداقل و حداکثری مشخص نشده است . عنوان شیربها ، که در برخی از نقاط ، شوهر علاوه بر مهر به پدر و مادر یا خویشان دیگر زن می دهد ، تا موافقت آنان را برای ازدواج جلب کند با مهریه تفاوت دارد ، در برخی از نقاط ایران وجود دارد که ولی دختر پولی را نقدا دریافت میکند و برای گرفتن جهزیه مصرف میکند که به آن شیربها گفته می شود .
شرایط صحت مهریه
مهریه قراردادی است تبعی، یعنی قراردای است راجع به مال که بین زن و مرد بسته می شود وجدا از عقد نکاح است ولی تابع عقد نکاح است ، بدین جهت چون مهریه یک نوع قرارداد است شرایط اساسی صحت معامله در مورد قرارداد مهریه نیز لازم الرعایه است. پس مهریه باید دارای شرایط زیر باشد:
۱٫مهرباید مالیت داشته باشد ؛یعنی دارای ارزش اقتصادی باشد به عبارتی باید بتوان مهر را در یک قرار داد عوض قرارداد پس آب و هوا را نمی توان به عنوان مهر تعیین کرد.
۲٫مهر باید قابل تملک به وسیله زن باشد.(۱۰۷۸ قانون مدنی) بنابراین مشترکات عمومی و موقوفات را نمی توان مهرقرارداد، همچنین مالی را که متعلق به شخص ثالث است را نمی توان مهرقرارداد مگر با اجازه دارنده حق.
۳٫هرگاه مهر عین معین باشد، باید در زمان عقد موجود باشد واگر معلوم شود که آن عین در زمان عقد موجود نبوده است مهر باطل خواهد بود . مثلا اگر کشتی خاصی را مهر قرار دهند که در حین عقد از بین رفته بود تعیین مهر باطل و بی اثر است و مثل یا قیمت آن به زن تعلق می گیرد .
۴٫مالی که به عنوان مهر مشخص می شود باید ملک شوهر باشد اما اگر ملک غیر را (مثل خانه پدر شوهر) با اذن مالک مهر قرار دهیم صحیح است. حتی اگر ملک غیر را بدون اذن مالک مهر قرار دهیم و بعدا مالک آن را اجازه دهد تعیین مهر نافذ است ، لیکن اگر صاحب مال اجازه ندهد ، شوهر باید مثل یا قیمت آن را بدهد .
۵٫ مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت کند معلوم باشد(ماده ۱۰۷۹)یعنی باید مقدار و جنس و وصف آن مشخص باشد .یعنی نمی توان مقدار نامعلومی از طلا یا کالایی را که مشخصات آن معلوم نیست به عنوان مهر قرارداد.
۶٫مهر باید منفعت عقلایی مشروع داشته باشد . بنابراین چیزی را که قانون فروش و استفاده از آن را ممنوع کرده است را نمی توان به عنوان مهر قرار داد.
۷٫شوهر باید قدرت بر تسلیم مهر را داشته باشد وگرنه تعیین مهر درست نخواهد بود . برای مثال جواهری که در دریا غرق شده است و دست یافتن به آن ممکن نیست نمی توان به عنوان مهریه قرار داد البته اگر شوهر قادر به تسلیم آن مال نباشد ، ولی زن قادر به تسلم باشد یا بتواند غواص ماهری را اجیر کند وجواهر را بیرون آورد ، در این صورت می توان مال مزبور را به عنوان مهر تعیین کرد.
انواع مهریه
در قانون مدنی مهر بر سه گونه است : مهر المسمی ، مهر المثل و مهرالمتعه که هریک دارای شرایط و احکامی است . برای آشنایی بیشتر با مهریه و انواع مختلف آن واحقاق حق خود با بهترین وکیل مهریه اصفهان حامد امیری مشاوره انجام دهید .
مهر المسمی
هرگاه مهر در عقد ازدواج مشخص شده باشد ،آن را مهر المسمی گویند .که اصطلاح مهر المسمی از فقه اسلامی گرفته شده است و در ماده ۱۱۰۰ قانون مدنی به کار رفته است .
مهر المسمی عبارت است از مال معینی که به عنوان مهر و با توافق زوجین تعیین می شود ،یا توسط شخصی که زوجین مشخص کرده اند معین می شود که این مال ممکن است عین معین باشد مثل خانه ، باغ،زمین،اتومبیل و …..یا ممکن است منفعت باشد مثل اجاره به یخانه یا سکونت در آن برای مدت معین ؛ممکن است مهر عمل یا کاری باشد ،عمل یا کاری که ارزش اقتصادی داشته باشد مانند کشیدن یک نقاشی یا تعلیم زبان خاصی و……همچنین ممکن است مهر نه عین معین باشد ، نه منفعت و نه عمل ، بلکه حق باشد . این حق اعم است از حق دینی و حق عینی (مانند حق انتفاع و حق ارتفاق). نکته حائز اهمیت اینکه اگر در نکاح منقطع یعنی( صیغه نکاح با مدت مشخص) مهریه مشخص نشده باشد باعث بطلان عقد نکاح می شود.(ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی)
مهر المثل
مهر المثل مهری است که به موجب قرارداد تعیین نشده است ، بلکه بر حسب عرف و عادت و با توجه به وضع زن از لحاظ سن،زیبایی ، تحصیلات، موقعیت خانوادگی ، و اچتماعی او و غیر این ها و باتوجه به مقتضیات زمان و مکان معین می گردد .مهر المثل زمانی مشخص می شود که مهر المسمایی وجود نداشته باشد یا فاقد اعتبار باشد . ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی «برای تعیین مهر المثل باید حال زن از حیث شرافت خانوادگی و سایر صفات و وضعیت او نسبت به اماثل و اقران و اقارب و همچنین معمول محل و غیره در نظر گرفته شود ».
زن در چه مواردی مستحق مهر المثل است؟
۱٫ زمانی که مهریه در عقد مشخص نشده باشد و قبل از اینکه طرفین در مورد مهریه تراضی کنند بین آن ها نزدیکی واقع شده باشد
۲٫ زمانی که عدم مهر در عقد شرط شده باشد و قبل از تراضی زوجین بر مهر ، نزدیکی واقع شود .
۳٫ زمانی که زوجین با یکدیگر در مورد مهرالمسمی توافق کرده باشند اما به جهتی باطل شده باشد، مثل اینکه توافق کرده باشند فلان خانه به فلان آدرس مهریه قرار بگیرد ولی اصلا چنین خانه ای وجود نداشته باشد یا اصلا مهریه مالیت نداشته باشد در این صورت مهر المثل مشخص می شود .(نزدیکی شرط استحقاق مهرالمثل است).
۴٫ زمانی که نکاح باطل باشد و نزدیکی هم واقع شده باشد ولی زن جاهل به بطلان نکاح باشد زن مستحق مهر المثل است.ماده۱۰۹۹ قانون مدنی:«در صورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی ، زن مستحق مهرالمثل است».
برای تعیین مهرالمثل ، چه زمانی در نظرگرفته می شود؟
بنابرنظر قوی ترزمان نزدیکی ملاک عمل است زیرا بعد از نزدیکی است که مهر المثل بر ذمه ی مرد واجب می شود . در صورت وجود هر گونه سوال و مشکل در مورد مهریه با بهترین وکیل مهریه اصفهان ، حامد امیری صحبت و مشاوره انجام دهید.
مهرالمتعه
متعه در لغت به معنی بهره مند شدن و لذت بردن است . مهرالمتعه یا متعه در اصطلاح حقوقی مالی است که شوهر در صورت وقوع طلاق قبل از نزدیکی و تعیین مهر ، به تناسب وضع اقتصادی خود ، به زن میدهد . پس هر گاه مهر در عقدنامه ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق بدهد زن مستحق مهر المتعه است اما اگر بعد از نزدیکی زن خود را طلاق بدهد مستحق مهر المثل خواهد بود . ماده۱۰۹۴قانون مدنی : « برای تعیین مهرالمتعه حال مرد از حیث غنا و فقرملاحضه می شود» بنابراین در مهر المتعه ، برخلاف مهرالمثل ، وضع و حال زن ملاک عمل نیست ، بلکه وضع مالی شوهر در نظر گرفته می شود ودادرس با توجه به ثروت و درآمد مرد میزان مهر المتعه را مشخص می کند و حداقل و حداکثری در قانون برای آن پیش بینی نشده است.
تعدیل مهریه های ریالی
باتوجه به تورم شدید و تنزل فاحش ارزش پولی، در چند دهه اخیر ،مهریه هایی که به پول رایج ایران بوده است به مرور ارزش خود را از دست داده است ، از این رو قانون گذار در سال ۱۳۷۶ در صدد چاره جویی برآمد و برای تعدیل این گونه مهرها، افزایش مهر براساس تغییر شاخص قیمت ها را پیش بینی کرد.
تبصره الحاقی ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی بدین گونه گفته شده است که : اگر مهریه وجه رایج باشد ، باید متناسب با تغییر شاخص قیمت زمان تادیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی مشخص می شود پرداخت شود مگراینکه طرفین به گونه ی دیگری توافق کرده باشند. پس بدین گونه محاسبه می شود : متوسط شاخص بها در سال قبل محاسبه که در اختیار مرجع قضایی یا ثبتی می باشد، تقسیم بر متوسط شاخص بها در سال وقوع عقد ضرب در مهریه مندرج در عقد نامه .
حق حبس در مهریه چیست؟
در عقود معوض هر کدام از طرفین حق دارند مالی را که به طرف مقابل منتقل می کنند تسلیم نکنند تا طرف مقابل متقابلا حاضر به تسلیم شود ،حال قانون مدنی برای مهریه چنین حقی را در نظر گرفته است ؛ بدین معنی که زن حق دارد از ایفای وظایف خود در مقابل مهریه امتناع نماید یعنی بگوید من تا مهریه ام را نگیرم تمکین نمی کنم البته این امر مشروط بر این است که مهریه حال باشد و زوجه قبل از آن به ایفای وظایف زناشویی اقدام نکرده باشد.
وکیل مهریه در اصفهان
شما می توانید از تجربه و دانش یک وکیل خبره و آگاه به مسائل مربوط به ازدواج و طلاق و مهریه و نفقه در خصوص گرفتن حقوق خود و اجرای محکومیت مالی و الزام همسر خود به پرداخت مهریه بهره مند شوید. حامد امیری دانش دانش آموخته رشته حقوق و با سال ها تجربه بهترین وکیل مهریه در اصفهان محسوب شده که با کادر مجرب خود آماده اطلاع رسانی و مشاوره به شما می باشد . جهت گرفتن مشاوره با وکیل مهریه در اصفهان از طریق راه های ارتباطی موجود در سایت اقدام فرمایید .
